Farma-magazine.nl

Inzetten op therapietrouw blijft het devies bij de behandeling van osteoporose en een hoog fractuurrisico. Daarnaast is intensievere screening nodig; nog lang niet alle mensen boven de vijftig krijgen na een eerste fractuur een botscan aangeboden. Bij gebruik van denosumab geldt een belangrijke waarschuwing: ondoordacht stoppen geeft risico op wervelfracturen. De therapietrouw bij orale bisfosfonaten is nog steeds slecht. “Ongeveer de helft van de patiënten stopt binnen een jaar”, zegt dr. Renate de Jongh, internist-endocrinoloog en specialist metabole botziekten aan het Amsterdam UMC. “Sommige patiënten willen er zelfs niet eens aan beginnen. Angst voor bijwerkingen of twijfel over de werking weerhoudt hen ervan. Therapie-ontrouw is nu eenmaal een veel voorkomend probleem bij preventieve medicatie. Apothekers en huisartsen kunnen met voorlichting en bewaking van therapietrouw met hun registratiesystemen een belangrijke rol spelen in de zorg voor osteoporosepatiënten.” Uit onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat een regelmatige herinnering de therapietrouw verhoogt naar zo’n 80 procent [2]. Orale bisfosfonaten blijven onverminderd de eerste keustherapie bij patiënten die wegens hun osteoporoserisico medicatie nodig hebben. “Deze middelen zijn goedkoop en effectief”, zegt de Jongh. Ze worden ingezet aan de hand van een schatting van het fractuurrisico bij een patiënt. Dat is een optelling van de botmineraaldichtheid (BMD) – een T-score van -2,5 of minder wijst op osteoporose – en risicofactoren zoals leeftijd, eerder doorgemaakte fracturen en valrisico. Spoedeisende hulp Osteoporose komt voor bij ongeveer een op de duizend patiënten die jaarlijks de huisarts bezoeken. Dit aantal kan in werkelijkheid best wel eens hoger liggen, want niet alle mensen die in aanmerking komen voor screening van hun BMD, ondergaan deze ook daadwerkelijk, merkt De Jongh. “Patiënten van vijftig jaar een ouder die bij ons op de spoedeisende hulp (SEH) komen met een fractuur, roepen we op om op de polikliniek langs te komen voor een botscan. Zo kunnen we de kans op nieuwe fracturen inschatten. Zij hebben mogelijk osteoporose en daardoor een verhoogd risico op een fractuur. Meestal geven patiënten echter geen gehoor aan deze oproep. Er zijn ook SEH’s waar die patiënten niet opgeroepen worden voor verder onderzoek naar osteoporose. In dat geval kan de inventarisatie via de huisarts plaatsvinden. In de praktijk gebeurt ook dat helaas vaak niet. Veel patiënten met osteoporose en een verhoogd fractuurrisico worden dus niet opgespoord.” Vooral postmenopauzale vrouwen lopen risico op een botfractuur. Zij vertegenwoordigen dan ook het leeuwendeel van de ongeveer 80.000 patiënten van 50 jaar en ouder die jaarlijks in Nederland een fractuur oplopen. Door verlaagde oestrogeenspiegels na de menopauze neemt de botsterkte af en stijgt het fractuurrisico. Het life time risk op een osteoporotische fractuur is bij vrouwen ouder dan 50 jaar 40 procent, bij mannen ouder dan 50 jaar 15 procent [1]. Verder kunnen geneesmiddelen bijdragen aan het ontstaan van osteoporose. Bekend en berucht is langdurige behandeling met prednisolon. Ook het veelvuldig gebruik van aromataseremmers bij mammacarcinoom en hormonale therapie bij prostaatcarcinoom kunnen bijdragen aan osteoporose. Ook sommige oncolytica kunnen dit doen, maar mogelijk ligt er een relatie met de kanker zelf. Hetzelfde geldt voor antirheumatica [2]. Orale bisfosfonaten De keuze om osteoporose te behandelen en de aard van de therapie hangt sterk af van individuele factoren. Bij een laag risico volstaan leefstijladviezen en eventueel suppletie met calcium en vitamine D. De Jongh: “Calcium en vitamine D hoef je niet te geven aan iemand die genoeg zuivel eet en hoge vitamine D-waarden wegens veelvuldig verblijf in de buitenlucht. Maar veel mensen halen de norm niet. Calcium en vitamine D zijn daarom meestal wel aangewezen. Hierbij horen uiteraard leefstijladviezen zoals voldoende beweging, een beetje een open deur, want dat is natuurlijk altijd goed.” Bij een hoog risico op fracturen kunnen bisfosfonaten worden ingezet, waardoor de kans...